Xhamit Islame

18. Dhe (mua më shpallet) e vërtetë xhamitë janë veçant për të adhuruar All-llahun, e mos adhuroni në to askë tjetër me All-llahun!
(Kur’an, El Xhinn)


Xhami quhet faltorja, ku besimtari musliman kryen faljen e tij ndaj Zotit. Fjala Xhami, rrjedh nga gjuha arabe dhe do te thote vend grumbullimi, tubimi.

Por vlen te theksohet qe fjala Xhami, ne gjuhen shqipe ka mbetur nga gjuha Turke, ne te cilen zakonisht fjala Xhami perdoret per te pershkruar faltoren e Muslimaneve, pse ne gjuhen arabe, fjala Xhami perdoret me shpesh per “xhami” shume te medhaja apo ne disa raste ka personifikimin e Xhamive-Universitet te botes Islame, apo te Universitetit. Ne gjuhen arabe koncepti “xhami” qe eshte ne shqip per xhamine, gjendet me emrin “Mesxhid”.

Xhamite ne trojet shqiptare filluan te ndertohen qysh ne ditet e hereshme te Islamit mes Shqiptareve, por rastet e miredokumentuara na japin me dije shekullin e XIV dhe XV.
Xhamia zakonisht perfshin sallen e lutjes, portikun dhe minaren.

Ne ndertimin e xhamive ne trojet Shqiptare, dallohen formacione dhe nuanca kombetare te arkitektures shqiptare, nje nuance qe eshte prezente ne Ballkan gjate shekujve te fundit.


Nje karakteristike ne dallimin e arkitekturave te ndryshme te xhamive ne vende te ndryshme do te dallohet motivi popullor qe predominon ne stilin arkitekturor te xhamive, psh ne Kine dhe ne Azine e larget xhamite kane me teper pamje tempujsh (ne konceptin tone) - pa minare ne disa raste dhe pa kupola, kurse ne disa vende Afrikane gjejme xhamite pa minaret dhe kupolat tradicionale Ballkanase, por me forma me te thjeshta.